Ὁ Κόντογλου καὶ ἡ καθ' ἡμᾶς Ἀνατολὴ

                     Του Κωστή Μοσκώφ*

 

Ἡ καθ' ἡμᾶς Ἀνατολὴ εἶναι τὸ γέννημα τοῦ εὐτυχιμένου γάμου τοῦ κλασσικοῦ μας κόσμου μὲ τὸν κόσμο τῶν ἄλλων μεγάλων λαῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Γάμος ποὺ συντελέστηκε μὲ τὴν Ἀλεξανδρινὴ Διασπορά. Μέσα ἀπὸ τὸν γάμο αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος γεννήθηκε πάλι – ὡς ἕνα ὂν διαφορετικὸ σὲ βασικὰ σημεῖα ἀπὸ τὸ ὁμοιόμορφό του παληό.

Ὁ Φώτης Κόντογλου εἶναι αὐτὸς ποὺ μέσα στὸν Λόγο – καὶ στὴν εἰκαστικὴ ἐκφορὰ τοῦ Λόγου – ἐκφράζει πιὸ ἄμεσα αὐτὴ τὴν συλλογική μας πραγματικότητα.Τὸ Ἀϊβαλί – ἡ αἰολικὴ γῆ, τὸ Μπογάζι, ἥλιος, πεῦκα, ἄνεμος, ὤχρα, ἐληά. Ἰδίως ὡστόσο τὰ μάτιατῶν ἀνθρώπων του, βαθὺ πηγάδι. Ποῦ εἶναι ὁ Κόντογλου σήμερα;Ἕνας πιὸ λόγιος, ἴσως πιὸ πονηρεμένος, ἀδελφὸς τοῦ Θεόφιλου;

Ὁ Φώτης Κόντογλου εἶναι μιὰ μεγάλη στιγμὴ ἀπὸ τὸ πρίν – ὅταν ξαφνικὰ ἀρχίσαμε πάλι νὰ βλέπουμε τὸ συλλογικό μας κορμὶ δίχως νὰ ντρεπόμαστε, ὅταν ἀρχίσαμε νὰ βλέπουμε τὴν Ἑλλάδα ὁλόκληρη, ὄχι μόνο τὸ λαγαρὸ κλασσικό μας ἀλλὰ καὶ τὸ μυροβόλο ἀλεξανδρινό, καὶ τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικό – τῆς εὐσέβειας ἀλλὰ καὶ τοῦ μανικοῦ ἔρωτα – ὅταν χαρήκαμε λοιπὸν τὸ συλλογικό μας σῶμα στὴν ὁλότητά του, πρὶν ἀρχίσει νὰ μᾶς συντρίβει ἡ ἡγεμονία τῆς Δύσης, ἡ ἀκηδία – τὸ βόλεμα τῆς ψυχῆς… 

 

Κάιρο, 23-5-95, Ἀπὸ τὸ βιβλίο, «Φώτης Κόντογλους – Ἐν εἰκόνι διαπορευόμενος», ἐκδ. Ἀκρίτας.

 

Πηγή: Eλήφθη από το τ.203, Απριλίου 2009 του π. Πειραϊκή Εκκλησία

 

*Ο – προώρως αρπαγείς – Κ. Μοσκώφ (1939-1998): συγγραφέας πολλών βιβλίων, θεωρητικός του μαρξισμού, ιστορικός του εργατικού κινήματος, μελετητής της επιχώριας πνευματικής παράδοσης, στέλεχος του ΚΚΕ κ.π.α.